Meditatie 1 – Ervaren van ruimte

Weten dat we meer zijn dan onze gedachten en gevoelens is een ding maar dat werkelijk ervaren is vaak nog niet zo makkelijk. In verschillende tradities wordt daarom gebruik gemaakt van de hemelmeditatie. Deze meditatie gaat uit van de metafoor waarin ons Bewustzijn gezien wordt als het hemelspant: open, ruim, licht, alles ruimtegevend en oordeelloos. De gedachten zijn als de wolken die verschijnen en verdwijnen. Ze komen en gaan en laten geen enkel litteken achter. De lucht zelf blijft maagdelijk en onberoerd door de wolken: er blijft niets van de wolken hangen, geen afdruk, geen voetspoor, geen herinnering. De lucht, de hemel blijft onverstoord zoals ook ons Bewustzijn onverstoord blijft en niet beschadigd of aangetast kan worden door welke ervaring, gedachte of gevoel dan ook.

Door het doen van de hemelmeditatie leer je je te verbinden met het hemelspant dat oordeelloos ruimte geeft aan alles wat voorbijkomt. Door te mediteren op die ruimte ervaar je je eigen ruimte en weidsheid. Je leert je te verbinden met de hemel (oordeelloze ruimte) en niet met de wolken (gedachten, sensaties en gevoelens).

Wanneer je deze meditatie regelmatig doet word je meer en meer bewust van de ruimte die er altijd is. Je wordt de stilte gewaar tussen je gedachten, sensaties en gevoelens. Gaandeweg zal daardoor het denken vertragen en de ruimte groter worden. Wat eerst onopgemerkt was – de ruimte – wordt opeens open en transformeert tot een voedende dimensie. Een dimensie die iets geruststellends heeft, als een altijd aanwezige, niet oordelende ouder in wiens armen we ons altijd kunnen nestelen. Het is je eigen stille ondergrond.

De meditatie kun je zowel overdag doen als bij een heldere sterrennacht.

Meditatie 2 – Donkermeditatie en focus op de pijnappelklier

Deze meditatie is een variant op de hemelmeditatie (meditatie 1). Nu ga je echter niet het licht en de helderheid binnen maar het donker. De meditatie is afkomstig uit de Esseense traditie. Dit was een Joods religieuze groepering rond onze jaartelling. Zij beschouwden God of het Goddelijke als volstrekte en absolute duisternis, als dat van waaruit alles tevoorschijn komt en weer in terug keert.

Duisternis is eeuwig en oneindig. Het werd door de Essenen de vorm der vormen genoemd. Duisternis is altijd aanwezig net als Bewustzijn zelf. Licht komt op en gaat maar duisternis blijft. ’s Ochtends komt de zon op en wordt het licht; ’s avonds gaat de zon onder en wordt het donker. Donker en duisternis worden doorgaans geassocieerd met ziekte en dood; licht daarentegen met leven en groei. Op het moment dat we in staat zijn om voorbij al onze angsten te gaan en het duister werkelijk binnen te gaan, komt er een totale ontspanning waarin we onszelf als helder, licht en stralend kunnen ervaren.

De kern van de meditatie is het binnengaan van dit donker om het donker helemaal te kunnen beleven en ermee te versmelten. Dit is niet voor iedereen even makkelijk omdat we als mens van nature bang zijn voor het donker. Ooit waren de nachten gevaarlijk en onheilspellend en maakten we vuur bij onze grotten om wilde dieren te verjagen. Deze angst is zo diep in ons verankerd dat veel mensen ook nu nog regelmatig slapen met een klein geruststellend lampje aan.

Als je drie maanden lang een uur per dag bewust en in volle aanwezigheid in het donker verblijft, zal je gevoel van afgescheidenheid verminderen. Je voelt je niet langer een eiland maar valt samen met de oceaan. Een verblijf in het donker heeft ook fysieke effecten. Door in het donker te mediteren worden de zintuigen tot rust gebracht en vertragen hartslag en ademhaling. Een diepe rust is het resultaat.

Tegelijkertijd wordt de pijnappelklier (de epifyse) door het mediteren in het donker geactiveerd. Dit is een endocriene klier in het centrum van ons brein. Het heeft de vorm van een oog en heeft net als een oog ook een netvlies en is op dezelfde manier gevuld met vloeistof. De pijnappelklier wordt om die reden ook wel ons derde oog genoemd. De klier is verantwoordelijk voor het aanmaken van serotonine, melatonine en dimethyltryptamine (DMT). Deze hormonen zorgen voor gevoelens van vrede, kalmte en gelukzaligheid en regelen ons bioritme. Ze hebben invloed op ons zelfvertrouwen en onze gemoedstoestand en houden ons wat makkelijker in een hogere staat van bewustzijn. De pijnappelklier wordt in uiteenlopende tradities met zevende chakra of kruinchakra aangeduid. In Egyptische afbeeldingen zie je de pijnappelklier terug als het oog van Horus.

Mediteren op de pijnappelklier is heilzaam en vrij eenvoudig. Je doet het als volgt. Adem eerst drie keer rustig in en uit. Ontspan op de plek waar je zit. Doe je ogen dicht en breng je aandacht naar het gebied vlak boven de wenkbrauwen. Dan trek je als het ware je aandacht naar binnen door met gesloten ogen lichtjes naar boven te kijken. Doe dit rustig en zonder jezelf te forceren. Als je draaierig wordt, hoofdpijn krijgt of het idee hebt dat je met gesloten ogen scheel aan het kijken bent, doe dan iets minder je best. Vertraag iets en adem rustig in en uit. Op een gegeven moment merk je dat je ogen als vanzelf blijven rusten op de plek van de pijnappelklier. Als je dit regelmatig doet merk je dat je als vanzelf meer en meer je aandacht gefocust kunt houden. Meer informatie hierover vind je in het boek Non-duale Wijsheid.

Meditatie 3 – Het ervaren van helderheid

Ons Bewustzijn heeft behalve de kwaliteit van ruimte ook de kwaliteit van puurheid, frisheid en helderheid. In een puur en helder Bewustzijn zijn voorbije gedachten eveneens helder en leeg en laten geen enkel spoor na. Ze zijn opgekomen en weer verdwenen zonder dat ons ego ze vastgepakt en veroordeeld heeft. Toekomstige gedachten zijn nog fris en ongeboren. Het huidig moment is als vanzelf aanwezig zonder enig denkbeeld, oordeel of andere mentale spanning. Deze meditatie stelt je in staat om toegang te krijgen tot deze heldere en pure staat.

Als je deze meditatie dagelijks tien minuten doet merk je na enkele dagen al meer afstand tussen jou en je gevoelens. Afstand niet in de zin van afstandelijkheid maar in de zin van helder waarnemen. Dat betekent met je ademhaling ontvangen, door je heen laten gaan en loslaten. Dit doe je terwijl je volkomen rustig, aanwezig en transparant bent. Ook breng je je voelend gewaarzijn bij wat er door je heen gaat, zodat je niet vanuit een vreemdsoortige neutraliteit de dingen beschouwt. Vanuit je eigen Essentie – hoe jij bent – laat je door je heen gaan wat er door je heen wilt gaan waarbij je voelt wat er te voelen valt. Na verloop van tijd ga je merken dat je groeit in aanwezigheid en dat er een diepe, volmaakte stilte over je komt.

Meditatie 4 – Kath meditatie – In contact blijven met jezelf

De Kath meditatie is een meditatie die ons leert om contact te houden met aanwezigheid. Het Kath punt is een energetisch punt vlak onder onze navel en wordt ook wel Qi of Hara punt genoemd. Contact met dit punt helpt je om gecenterd te blijven. Regelmatig mediteren op dit punt maakt dat je jezelf meer en meer kunt ervaren en dat je kunt rusten in jezelf.

Als we echter in de buurt van anderen zijn, is het veel lastiger om contact te blijven houden met onze eigen aanwezigheid. Of je nu aan tafel zit met je gezin, vergadert met vijf anderen, in de stad loopt of op een receptie bent van je werk. Zodra we tegenover iemand zitten of staan, lijkt het alsof we in een spiegel kijken. Alleen ziet het spiegelbeeld er anders uit dan wijzelf en ontstaat er verwarring. We zijn niet de ander maar we nemen de ander wél waar via onze eigen waarneming en wijze van oordelen. Daarbij zijn er meer en meer sensitieve mensen die ook nog eens de emotionele staat van de ander waarnemen. De een meer dan de ander, maar allemaal verliezen we energie met het kijken naar mensen en voorwerpen om ons heen. Met elke blik naar buiten gooien we ook een deel van onze aandacht, energie en stilte naar buiten. Tenminste, als we kijken zonder van binnen gecenterd te zijn. Gecenterd betekent gegrond, geaard en in contact zijn met aanwezigheid zelf, gelokaliseerd in het Kath punt.

Maar er gebeurt nog iets. Zodra iets of iemand ons blikveld binnenkomt zijn we geneigd de ruimte te polariseren in ‘ik hier’ en ‘de ander of dat voorwerp daar’. Onze fysiologie en energiehuishouding veranderen ogenblikkelijk. Door deze veranderingen hebben we vervolgens grote moeite om bij onszelf te blijven. Onze aandacht gaat zo vanzelfsprekend uit naar het andere dat onze eigen ruimte lijkt te verdwijnen. Mede hierdoor krijgen het Superego en onze gewoontepatronen de kans om de situatie over te nemen. We gaan zorgen voor de ander, proberen ons te onttrekken aan de ander, nemen verantwoordelijkheden over of worden afhankelijk van de ander omdat we deze op een andere manier belangrijk maken. We schieten volop in projecties, reacties, oordelen en meningen. Er ontstaat verwarring en we raken verstrengeld in wat er tussen ons en de ander plaatsvindt. Vervolgens zal ons ego, onze persoonlijkheid proberen dat op een of andere manier te manipuleren of te beïnvloeden.

Deze meditatie laat je ervaren wat er kan gebeuren en maakt je daar meer bewust van waarbij je altijd terug kunt naar je eigen aanwezigheid.

Meditatie 5 – Ervaren van ik-loosheid

Deze meditatie ondersteunt je net als meditatie 4 bij het centreren van jezelf. Als we gecenterd zijn laten we ons minder snel leiden door alle bewegingen aan de buitenkant. Die bewegingen komen binnen via onze zintuiglijke waarnemingen die al snel worden opgevolgd door gevoelens, emoties en gedachten.
Zintuiglijke waarnemingen zijn belangrijk voor onze overleving en leiden mede daarom automatisch snel tot fight-flight-freeze reacties in ons lichaam. Elke waarneming wordt daarbij geïnterpreteerd en gelabeld als plezierig of onplezierig, leuk of niet leuk, mooi of lelijk, et cetera. Daarmee beperken we onszelf. In deze meditatie ontdek je hoe je zonder te labelen van alles kunt laten verschijnen op het veld van aanwezigheid. Zo ontstaat een direct besef van tijdloosheid, welbevinden, vreugde en schoonheid over alles wat dan verschijnt.

Deze meditatie kun je altijd en overal doen. De meest ideale plekken zijn plekken waar je moet wachten zoals een vliegveld, treinstation of wachtkamer. Maar ook als je boodschappen doet kun je jezelf geaard houden in de supermarkt en merk je dat je veel minder moe wordt van alle indrukken, borden, advertenties en mensen in de supermarkt.

Meditatie 6 – Afstemmen op je eigen Essentie

Veel meditaties zijn erop gericht om je hoofd en lichaam te leeg te maken. Ze helpen je om je te laten landen in je eigen rust. Sommige meditaties gebruiken de techniek van het volgen van de ademhaling. Anderen laten je gedachten en gevoelens als wolken voorbij drijven. Deze meditatie stuurt je rechtstreeks naar Essentie zelf, dat wat we ten diepste zijn. Deze afstemming vervult je ogenblikkelijk zelf met je eigen Essentie – een wonderlijke ervaring. Veel plezier.

Visualisatie 1 – Afstemmen op Gestalte van Compassie

Deze visualisatie is bedoeld om contact te maken met de essentiële kwaliteit Compassie. In de visualisatie wordt Compassie een Gestalte die opkomt uit ons onderbewuste en wel uit dat deel dat nog besef heeft van onze non-duale staat van zijn en dat los staat van onze persoonlijke geschiedenis. Met deze visualisatie maak je contact met het Bewustzijn dat open, leeg, puur en sprankelend is. Een Bewustzijn dat niet gevormd of beschadigd is door welke ervaring dan ook. Het is vrij van inhoud. 

Compassie is één van de drie kwaliteiten van Bewustzijnsontwikkeling en is de kwaliteit die het sterkst verbonden is met liefde. Liefde is uiteindelijk de weerspiegeling van ons diepste zijn, van ons hele bestaan, waar alles van gemaakt is en waar alles in oplost. Met deze visualisatie stel je jezelf (of je coachklant) in staat contact te maken met de eigen Gestalte van Compassie. Dit contact – dat vrij is van oordelen – opent het hart en er komen gevoelslagen omhoog die eerder verborgen waren. Meer over de kwaliteit Compassie kun je lezen in het artikel over de drie kwaliteiten voor ontwikkeling van Bewustzijn.

De Gestalte van Compassie die in de visualisatie tevoorschijn komt kun je op elk willekeurig moment oproepen. Je kunt de Gestalte gebruiken om aannames over jezelf en de wereld om je heen los te laten. Door te kijken met de ogen van de Gestalte wordt alles ruimer, makkelijker, opener, vrijer en speelser. Ons hele beleven van de wereld om ons heen verandert. Zelfs hoofdpijn of een heftige griep zul je op een andere manier beleven als het je lukt om ernaar te kijken vanuit Compassie.

De meditatie is uit te breiden naar andere Gestalten, bijvoorbeeld Gestalte van de Vrije Geest, de Gestalte van Creativiteit, de Gestalte van Daadkracht, de Gestalte van Wijsheid of de Gestalte van het Hogere Zelf. Alle essentiële kwaliteiten kun je hiervoor inzetten. 

Wil jij deze visualisatie met een coachklant doen? Download dan ook de uitgebreide instructies. 

Visualisatie 2 – Contact met het dagelijkse zelf

Doel van deze visualisatie is om af te stemmen op het Dagelijkse Zelf, ook wel onze persoonlijkheid genoemd. Het Dagelijks Zelf is de bundeling van valse zelfbeelden als ‘ik deug niet’, ‘ik kan niet mijzelf zijn’, ‘ik ben niet gewenst’ of ‘ik ben oninteressant’. Maar ook onze strategieën, onze verborgen drijfveren gebaseerd – vaak gebaseerd op een geloof in het eigen tekort – en andere negatieve overtuigingen behoren tot het domein van het Dagelijks Zelf.

Door contact te maken met het Dagelijkse Zelf en zijn beweegredenen ontstaat als vanzelf compassie en acceptatie. Dit helpt je om je egoneigingen niet te veroordelen. Ooit waren je strategieën handig en zinvol en nodig. Nu kun je ze met liefde laten verdampen.

Deze visualisatie kun je zowel voor jezelf als met anderen doen. Meer informatie is ook te vinden in het boek Non-duale Wijsheid.

Visualisatie 3 – Achterlaten wat niet meer nodig is

Deze visualisatie is bedoeld om bewust afscheid te nemen van een of meerdere egoneigingen. Afscheid nemen wil zeggen dat je iets loslaat van datgene waar je ego houvast of voeding uit haalt voor zijn eigen bestaan. Werkelijk vrij en onbevangen zijn kan alleen als ego zich nergens aan vastklampt voor zijn eigen veiligheid 

Datzelfde geldt voor liefdevol zijn. Werkelijk liefdevol en in liefde en verbondenheid zijn kan alleen als ego zich niet vastklampt aan een ander voor zijn eigen lijfsbehoud en behoeftebevrediging. Stel dat jij iemand bent die geen nee kan zeggen omdat je bang bent de ander teleur te stellen en jou daardoor zal afwijzen, dan zou je afscheid kunnen nemen van je angst voor afwijzing. 

In de visualisatie werk je weer met een Gestalte (zie visualisatie 1). Deze Gestalte is nu een gids die je naar huis brengt en die jou onderweg vraagt om iets achter te laten. Het achterlaten is nodig om werkelijk thuis te kunnen komen, werkelijk thuis te kunnen zijn. Je offert dan ook iets dat je werkelijk moeite kost en niet iets waar je toch al vanaf wilde. Hoe makkelijk het hier ook staat, de eerste keer dat je deze visualisatie doet zul je merken dat je ego heftig in verzet kan komen. Althans, de mijne wel, want in de visualisatie ontsloeg ik mijn gids en ging ik wel verder zonder hem en zijn bemoeienissen. 

Deze visualisatie is deels gebaseerd op een visualisatie uit de Jaartraining van het Centrum voor Tantra.